Ժամանակով մի քաղաք է եղել՝ Նուկիմ անունով: Անունը կա, բայց տեղը մինչև հիմա հայտնի չէ: Այս քաղաքը ցուրտ է եղել՝ երկու ձմեռ, մի ամառ: Մի օր ժողովուրդը հարայ-հրոցով հավաքվում, ափ է առնում քաղաքի առաջավոր մարդկանց դռները.

-Էս քաղաքում էլ ապրել չի լինի, սառանք, ախպեր, սառանք: Ելեք պատգամ գնացեք թագավորի մոտ, գնացեք, թագավորին ասեք, թե որ երկու ամառ, մեկ ձմեռ չանի՝ մենք էս քաղաքում է՜լ մնացողը չենք:

– Ժողովրդի կամքը սուրբ է, – ասում են առաջնորդները, որ քաղաքի խելոքներն են լինում, խորհրդի են նստում և որոշում թագավորի մոտ գնալ խնդրելու և, թագավորի սիրտը շահելու համար էլ մի քսակ ոսկի նվեր են տանում ժողովրդի կողմից: Շինում են մի երկար նիզակ, նիզակի ծայրից կախում են քսակը և «թագավոր, որտեղ ես, գալիս ենք քեզ մոտ», ասում են քաղաքի առաջավորներն ու ճամփա ընկնում:

Մի ավանի միջով անցնելիս, տեսնում են խանութպանի մեկը կրակի բոցի պես մի բան է ծախում: Դրա տեսքը շատ է հրապուրում Նուկիմ քաղաքի պատգամավորներին:

– Էտ ի՞նչ ես ծախում, ախպեր, – հարցնում են նրանք:

– Տաքդեղ, – պատասխանում է խանութպանը:

Առաջին անգամն են տեսնում տաքդեղը, առաջին անգամն են լսում տաքդեղ անունը:

-Ուտելու բա՞ն է, – հարցնում են նրան:

– Ուտելու բան է, բա ո՜նց, – պատասխանում է խանութպանը:

– Որ էդպես է, մի կշեռք էդ ասածիցդ տուր:

Ավագ պատգամավորը տաքդեղից մի հատ կծում է, բերանը մրմռում է, աչքերը արցունքոտվում են, նետում է մյուսին, սա էլ մի կտոր կծում է, նետում է մյուսին: Էսպես մինչև վերջին պատգամավորը: Բերանները մրմռալով, աչքերը արցունքոտելով, խանութպանին հայհոյելով՝ շարունակում են ճանապարհը: Մի ուրիշ ավանով անցնելիս տեսնում են խանութպանի առաջ սալաների վրա դարսված… չեն իմանում ինչ:

– Էդ ի՞նչ ես ծախում, ախպեր:

– Խաղող:

Առաջին անգամն են տեսնում խաղողը, առաջին անգամն են լսում խաղողի անունը:

– Ուտելու բա՞ն է,- հարցնում են նրանք:

– Էն էլ ո՜նց, – պատասխանում է խանութպանը:

– Դե, մի կշեռք տո՛ւր:

Վճարում են, առնում, ուտում, համը բերաններն է մնում: Շրթունքները լիզելով, խանութպանին օրհնելով` շարունակում են ճանապարհը:

Մի ուրիշ ավանով անցնելիս տեսնում են խանութպանի մոտ կտոր-կտոր ճերմակ բաներ:

– Էդ ի՞նչ ես ծախում:

– Շաքար:

Շաքա՞ր….Ո՛չ տեսել էին, ո՛չ լսել:

– Ուտելու բա՞ն է,- հարցնում են նրանք:

– Էն էլ ո՜նց:

– Դե, մի կշեռք տո՛ւր:

Վճարում են, առնում, կռթկռթալով ուտում, համը բերաններն է մնում:

Գնում են, գնում, գիշերը վրա է հասնում: Նիզակը տնկում են գետնի մեջ, քսակով ոսկին ամրացնում նիզակին, իրենք պառկում են շուրջը, միամիտ քնում: Գողը ինչպե՞ս կարող է բարձրանալ վերև, նիզակի ծայրից կախված քսակը առնել, իսկի խելքի մոտ բա՞ն է:

Հակառակի պես գիշերը մի ճամփորդ է անցնում էդ տեղերով, տեսնում է մի տնկած ձողի շուրջը մարդիկ անուշ քնել են: Վեր է նայում` ձողի ծայրից բան է կախված: Վար է բերում ձողը, բաց անում քսակը, մեջը՝ դեղին ոսկի: Ոսկին դատարկում է իր խուրջինի մեջ, փոխարենը քսակի մեջ խիճ ու ավազ է լցնում, ձողը նորից կանգնեցնում:

Առավոտը Նուկիմ քաղաքի խելոքները շարունակում են իրենց ճանապարհը: Հարցնելով հասնում են թագավորանիստ քաղաքը: Գնում են, թագավորի դռանը կանգնում: Դռնապանը իմաց է տալիս պալատականներին, սրանք էլ թագավորին, թե Նուկիմ քաղաքից պատգամավոր են եկել: Թագավորը հրամայում է ներս կանչել նրանց:

Պատգամավորները թագավորին գլուխ են տալիս և բարև բռնած կանգնում են: Ավագ պատգամավորը քսակը մոտեցնում է թագավորին և ասում.

– Թագավո՛րն ապրած կենա, մենք Նուկիմ քաղաքի ժողովրդի կողմից ենք եկել խնդրանքով: Էս մի քսակ ոսկին էլ ժողովրդի կողմից քեզ նվեր ենք բերել: Մեր քաղաքը շատ ցուրտ քաղաք է. երկու ձմեռ, մեկ ամառ: Թե որ երկու ամառ, մեկ ձմեռ չանես, էլ մեր քաղաքում մենք մնացողը չենք, լավ իմացած լինես:

Մյուս պատգամավորները գլխով հաստատում են նրա ասածը:

Թագավորի գանձապահը, որ վերցրել էր քսակը, թագավորի ականջին փսփսում է, թե ոսկու տեղ խիճ ու ավազ է:

Թագավորը մտածում է` սրանք նպատակո՞վ են ոսկու տեղ խիճ ու ավազ բերել, թե՞ միամիտ սրտով: Փորձելու համար հրամայում է` նրանց առաջ մի մատուցարան սև սալոր դնեն` սև բոլոճների հետ խառը: Պատգամավորները վրա են պրծնում. ավագ պատգամավորն ասում է.

– Տղե՛րք, առաջ ոտավորն ուտենք` չփախչեն, անոտը մեր ծառան է:

Թագավորը տեսնում է նրանց խելքի չափը և դառնալով նրանց` ասում է.

– Գնացե՛ք ձեր տները, մինչև տեղ հասնեք, մեկ էլ ամառը եկած կլինի:

– Թախտիդ հաստատ մնաս, – ասում են պատգամավորները և ուրախ-զվարթ վերադառնում են իրենց քաղաքը:

Ստեղծագործական աշխատանք

Իսկ հետո ի՞նչ եղավ նրանք սկսեցին տաք ապրել

Փորձի՛ր հեքիաթի համար նոր ավարտ հորինել։

թագավորը ասաց որ մարդիք պիտի հաքնվեն ավելի տաք

Առաջադրանքներ

1. Բացատրի՛ր ընդգծված արտահայտությունները։
2.  դուռը ծեծել
3. քնարկել
4. հարձակվել
5. բարև են տալիս
6. հարցաբանել
7. Տեքստից դո՛ւրս գրիր բարդ բառեր։
8. խանութապահ թագավորա
9. նիստ գանձապահ
10. Բնութագրի՛ր Նուկիմ քաղաքի բնակիչներին։
11. այն խելոք եին և չգիտեյն թե ինչ բան է շաքարը
12. Հեքիաթից դո՛ւրս գրիր նուկիմցիներին բնորոշող հատվածները։
13. հետաքրքրասեր են
14. Բնութագրի՛ր թագավորին։
15. հոքատար
16. Դո՛ւրս գրիր թագավորին բնորոշող հատվածը։
17. դագավորը հրավայում է ներս թողել նրանց
18. Մանրամասն նկարագրի՛ր Նուկիմ քաղաքը։ Ինչպիսի՞ն կլինի նրանց շուկան, դպրոցը, տները, փողոցները։ Շուկայում ինչե՞ր են վաճառում և այլն
19. դպրոցում բոլերը շուտ կսովորեին, շուկաներում ամենինչ վաճառոշները կիմանային, տներում դասերը շուտ կանցնեյին
20. Խորհո՛ւրդ տուր նուկիմցիներին։
21. նուկիմանցիներ դուք կարաք թագավորին գինի տանեիք
22. Ի՞նչ է սովորեցնում այս հեքիաթը։
23. որ պետք է ամենինչից օկտվել մինչև կարաս
24. Հեքիաթը ինչպե՞ս կվերնագրես։
25. Խելացիները

Ես մի օր խաղում էի մի վախենալու խաղ որում մարդկանց մի մարդ եր գողանում և փակում ճաղավանդակում: Այտ խաղի անունը METEL էր ես գնացի քնելու և երբ որ զառտնեցի ես հայտնվեցի մի ճաղավանդակում: Այտ խաղում երբ այտ մարդը ձեն էր լսում այն գալիս էր և եթե այն տենա որ օրինակ ինչ որ դուռ բաց լիներ այն կասեր ով ա բացել դուռը և այն կգնա որ քեզ տոկ տա: Խաղում կա 4 գլուխ առաջին գլուխը ամենա հեշտն է իսկ եկրորդում կա մի մաս որտեղ պետքա արագ հասցնես մի շատ կարրեվբանալի կա որը եթե այն չդնես գործիքների մեջ առագին գլխի տղայի մոտ այտ բանալին չի գնա իր մոտ և դու չես անցնի այտ երկրորդ գլուխը:

Мешок из паутины

По лесной дороге шёл паучок и нёс на спине мешок из паутины. Он шёл и день, и ночь, и ещё день. Вдруг он увидел маленькую лошадку.

– Куда ты идёшь? – спросила лошадка.

– В город.

– До города далеко. Тебе помочь? – спросила лошадка.

– Помоги, – сказал паучок и сел на лошадку со своим мешком.

– Что у тебя в мешке? – спросила лошадка.

– Потом увидишь, – ответил паучок и сразу же заснул от усталости.

Лошадка поскакала по дороге. В лесу стало быстро темнеть. Лошадка остановилась. Вдруг подъехал грузовик.

– Что вы тут делаете? – спросил грузовик.

– Едем в город. Но я очень спешу, а лошадка устала, – ответил паучок.

– Садитесь ко мне в кузов, – сказал грузовик.

Грузовик поехал по дороге. И конечно же, он спросил, почему они спешат.

– Паучок, – сказала лошадка, – везёт в своём мешке что-то очень важное. Они проехали поле. Потом машина с лошадкой и паучком въехала в город. Она остановилась на большой площади. Там было много людей. Все они спешили на работу.

– Посмотрите, что я привёз! – крикнул паучок.

Он развязал свой мешок. Из мешка вылетели жёлтые листики. И сразу все поняли – наступила золотая осень.

Послетекстовые задания:

Кто шёл по лесной дороге?

паычёк

Что нёс паучок?

мешок из паутины

Кого он увидел?

моленкую лошатку

Кто поскакал по дороге?

лошад

Почему лошадка остановилась?

она устала

О чём спросил грузовик паучка?

что в мешке

Где остановилась машина с лошадкой и паучком?

вгороде

Что крикнул паучок?

Посмотрите, что я привёз!

Что привёз он в город?

золатые лестки

Капитан-паук

Проснулся я рано. Солнце только стало подниматься. Вдруг вижу: спешит паучок по дереву. Вот он прикрепил свою паутину к листочку и стал ждать. Солнце поднялось выше. Дунул ветер. Он оторвал паутину, и она полетела. Паутина поднималась всё выше и выше. Паучок сидел на маленьком листочке как капитан корабля. Он, наверное, знал, куда и зачем ему лететь.

Вопросы и задания.

1. Какое время года описывается в этом рассказе?
2. осень
3. Что делал паук?
4. бежал по дереву
5. Что он прикрепил к листочку?
6. паутину
7. Где сидел паучок?
8. на лесточке
9. Почему рассказ называется «Капитан-паук»?
10. потаму что паучок сибя чусвавал капитано каторы седит в сваём карабле

Отгадайте загадки:

Пусты поля,
Мокнет земля,
Дождь поливает.
Когда это бывает?

осеню

Дни стали короче,
Длинней стали ночи,
Кто скажет, кто знает,
Когда это бывает?

осеню

Он идет, а мы бежим,
Он догонит все равно!
В дом укрыться мы спешим,
Будет к нам стучать в окно,
И по крыше тук да тук!
Нет, не впустим, милый друг!

Летит, а не птица, Воет, а не зверь.

оень

Листья желтые летят,
Падают, кружатся,
И под ноги просто так
Как ковер ложатся!
Что за желтый снегопад?
Это просто листя

кто? что?

Человек дом

мама город

собака дерево

щенок машина

племянник кустик

кузнечик дорога

доктор дом

кошка

хозяин

переносное значение, прямое значение  
 

ударил мороз ударил палкой
 

плачет дождь плачет малыш 

 железные нервы   железные детали   

жемчужные зубы жемчужные бусы       

деревянная походка деревянный стол 

золотые руки золотой браслет 

 каменное сердце каменная стена

    

Խնդիր 151

ա) 4 արկղ չիրը հավասար զանգվածներով կարելի է տեղավորել 50 տուփի մեջ: Կտեղավորվի՞ արդյոք 80 կգ չիրը 35 տուձերի մեջ, եթե մեկ արկղ չրի զանգվածը 25 կգ է:

4×25=100կգ չիր

100:50=2 կգ

35×2=70

80>70

պատ 80կգ չի տեղավորվի:

բ) Աննան ուներ 3500 դրամ: 2480 դրամ նա վճարեց 8 մ ժապավեն և 6 տետր գնելու համար: Կկբավարարի նրա մնցած գումարը ևս 10 տետր գնելու համար, եթե ժապավենի մեկ մետրն արժե 250 դրամ:

3500-2480=1020 դրամ մնաց

250×8=2000

2480-2000=480

480:6=80

80×10=800

800<1020

պատ կբավականացնի:

Խնդիր152

ա)Ավտոմեքենայի բաքի տարողունակությունը 60 լ է: 1 լ բենզինը արժե 360 դրամ: Կբավարարի՞ 20000 դրամը դատարկ բաքը ամբողջովին բենզին լցնելու համար:

360х60=21600

21600>20000

պատ չի հերիքի:

բ) ա)Ավտոմեքենայի բաքի տարողունակությունը 60 լ է: Բաքում կա 12 լ բենզին: 1 լ բենզինը արժե 360 դրամ: Կբավարարի՞ 20000 դրամը դատարկ բաքը ամբողջովին բենզին լցնելու համար:

60-12=48

48×360=17280

17280<20000

պատ կբավարարի:

I want to speak about our school. I study at the Southern School of  “Mkhitar Sebastatsi” Educomplex. I like my school very much. Our classrooms are very light because there are no walls in our school. We have joyful days here. After classes, we can ride bikes. When the weather is fine, we play different outdoor games. We have a lot of plants in our school and we water them every day. In summer we have an outdoor swimming-pool where we swim after classes. We have a lot of fruit trees around our school. Sometimes when the weather is fine, we do our lessons outside, under the trees. We do different subjects at school: Armenian, Russian, English, Math, Nature Study, Technology and PE. I like all the subjects, but most of all I like Technology because it is very interesting. This is all about our school. 

վարժ 147 համեմատիր

385<4589

22024<22316

653231=653231

120024>119924

Աստղանիշը փոծարինիր այնպիսի թվանծանով որ ստանաս անհավասարուտյուն

228<295

7235>7143

5712<57782

723578>723548

7412>7404

6507>654

52785<52815

406754<406854

թվերը դասավորիր նվազման կարգով:

222222, 55432, 55429,6875,6869,436,412,99,8

999999,24555,23659,9689,9811,920,612,99,9

Հայոց լեռներում

Մեր ճամփեն խավար, մեր ճամփեն գիշեր,
Ու մենք անհատնում
Էն անլույս մըթնում
Երկա՛ր դարերով գընում ենք դեպ վեր
Հայոց լեռներում,
Դըժար լեռներում:

Տանում ենք հընուց մեր գանձերն անգին,
Մեր գանձերը ծով,
Ինչ որ դարերով
Երկնել է, ծընել մեր խորունկ հոգին
Հայոց լեռներում,
Բարձըր լեռներում:

Բայց քանի անգամ շեկ անապատի
Օրդուները սև
Իրարու ետև
Եկա՛ն զարկեցին մեր քարվանն ազնիվ
Հայոց լեռներում,
Արնոտ լեռներում:

Ու մեր քարվանը շըփոթ, սոսկահար,
Թալանված, ջարդված
Ու հատված– հատված
Տանում է իրեն վերքերն անհամար
Հայոց լեռներում,
Սուգի լեռներում:

Ու մեր աչքերը նայում են կարոտ՝
Հեռու աստղերին,
Երկընքի ծերին,
Թե ե՞րբ կըբացվի պայծաո առավոտ՝
Հայոց լեռներում,
Կանաչ լեռներում:

Հ. Թումանյան

Իմ սուրբ հայրենիք

Իմ սուրբ հայրենիք, դու սրտիս մեջ ես,

Դու սրտիս մեջ ես, ոչ լեզվիս վրա,

Իմ սրտի միջից, թե սիրտս ճեղքես՝

Դրոշիդ բոցը պիտի հուրհրա։

Չեմ ուզում գոռալ իմ սիրո մասին,

Սակայն, իմացիր, հայրենի՛ք իմ մեծ,

Քեզ հարյուր տեղով խոցեց թշնամին,

Բայց հազար տեղով իմ սիրտը խոցվեց։

Ես ամբողջովին քոնն եմ, հայրենիք,

Եվ մոմի նման, ճամփեքիդ վրա

Քո փառքի համար թե մի օր վառվեմ,

Մոխրաբիծ անգամ ինձնից չի մնա։

Շիրազ

Հայրենիքիս

Պիտի փարվիմ չքնաղ լանջիդ՝
Գարնան վարդով ցնծուն,
Եվ մայրական անհուն շնչիդ՝
Ցորեն արտով ծփու՜ն:

Կանչում եմ ես լուսաբարբառ
Քո սիրակեզ կոչով,
Դեմքդ եմ տեսնում՝ նոր ու պայծառ,
Քո հնագեղ ոճով:

Վա՝ռ ու հզոր քո ապագան
Կայծակում է իմ դեմ,
Դու հավերժո՜ղ իմ Հայստան,
Անուն քաղցր ու վսեմ:

Ավետիք Իսահակյան

Սահյան

Քո ձյունագեղ բարձունքից
Արևի հոտ է գալիս,
Աղբյուրներիդ արցունքից
Արևի հոտ է գալիս:

Փռվել է մութն անտառին,
Բռնել է ձոր ու կածան,
Բայց մամուռից ու սունկից
Արևի հոտ է գալիս:

Քարանձավներն են քրտնել
Ամայության սարսուռից,
Բայց նրանց քիվ ու քունքից
Արևի հոտ է գալիս:

Գիշերային իմաստուն
Առասպելի մեջ քնած
Քարափիդ ծերպ ու ծունկից
Արևի հոտ է գալիս…. Հ. Սահյան

Ես իմ անուշ Հայաստանի

Ես իմ անուշ Հայաստանի արևահամ բարն եմ սիրում,
Մեր հին սազի ողբանվագ, լացակումած լարն եմ սիրում,
Արնանման ծաղիկների ու վարդերի բույրը վառման,
Ու նաիրյան աղջիկների հեզաճկուն պա՛րն եմ սիրում։

Սիրում եմ մեր երկինքը մուգ, ջրերը ջինջ, լիճը լուսե,
Արևն ամռան ու ձմեռվա վիշապաձայն բուքը վսեմ,
Մթում կորած խրճիթների անհյուրընկալ պատերը սև,
Ու հնամյա քաղաքների հազարամյա քա՛րն եմ սիրում։

Ո՛ւր էլ լինեմ – չե՛մ մոռանա ես ողբաձայն երգերը մեր,
Չե՜մ մոռանա աղոթք դարձած երկաթագիր գրքերը մեր,
Ինչքան էլ սո՜ւր սիրտս խոցեն արյունաքամ վերքերը մեր –
Էլի՛ ես որբ ու արնավառ իմ Հայաստան – յա՛րն եմ սիրում։

Իմ կարոտած սրտի համար ո՛չ մի ուրիշ հեքիաթ չկա․
Նարեկացու, Քուչակի պես լուսապսակ ճակատ չկա․
Աշխա՛րհ անցի՛ր, Արարատի նման ճերմակ գագաթ չկա․
Ինչպես անհաս փառքի ճամփա՝ ես իմ Մասիս սա՛րն եմ սիրում։

Interviewer: Hello, Jack.

Jack: Hi.

Interviewer: Can you tell me about a typical day in your life for the school magazine?

Jack: Yeah, sure.

Interviewer: So, what time do you get up?

Jack: Oh, I get up very early. I get up every day at 6 o’clock and go to the stadium. Then I play football from 7 o’clock to 12o’clock.

Interviewer: You get up at 6 o’clock? Wow, that’s early!

Jack: Yeah. Then at 12 o’clock I have a rest, I get dressed and I have breakfast. I have a big breakfast: cereals, toast, bacon and eggs and orange juice.

Interviewer: What do you do after breakfast?

Jack:t 1 o’clock I go to university. I’m studying sports science and I have classes from 1 o’clock to 4 o’clock.

Interviewer: When do you have lunch?

Jack: I have lunch at about 5 o’clock at the university.

Interviewer: What do you do after classes?

Jack: Sometimes I go to the gym and sometimes I meet my friends at a café.

Interviewer: What time do you have dinner?

Jack: I have dinner at 7 o’clock, then I watch TV or go online and I usually go to bed at 10 o’clock.

Interviewer: Thanks, Jack. That’s a busy day!

վարժ 114 կազմիր արահայտություն և լուծիր խնդիրները

համերգային դահլիճում 5 շարքով տեղադրված են 9-ական նստատեղ ունեցող նստարան: Յուրաքանչյուր շարքում 6 նստարան է: Ընդամենը քանի նստատեղ կա այդ դահլիճում:

Լուծում

5×9=45

45×6=270

պատ

270

Խնձորով բարձած մեքենայում արկղերը դաավորված են 4 շարքով, յուրաքանչյուր 6 արկղ: Այդպիսի շարքերով արկղերը 5 շերով դասավորված են իրար վրա: Հայտնի է որ մեկ արկղ խնձորի զանգվածը 20 կգ է: Որքան է մեքենայու բարձաձ ամբողջ խնձորի զանգվածը:

Լուծում

4×6=24

24×5=120

120×20=2400

պատ

2400

կազմիր արտահայտություն և հաշվիր արժեքը

(11+15) x 10 – 150=110

(26+125) x5-625=130

(1000 x 10 + 150) : 10 = 1015